Bir gazi sikistirmaya yarayan makinelerin genel adidir. Kompresörler elektrik akimiyle çalistirilirlar. Mekanik olanlari da vardir. Genel olarak havayi veya diger gazlari atmosfer basincindan daha yüksek basinçlara sikistirmak için kullanilan makinalardir. Belirli bir oranda kompresörler kismi vakum elde etmede veya atmosfer basincinin altina inmek için de kullanilir. Bu durumda pompa havali yerdeki hava veya gazi disari atar.

SDT SARPER her güçte kompresör temini konusunda uzmandir.

Kompresör türleri

Ileri-geri kompresörleri: Bu türde, pistonun ileri-geri hareketi ile hava sikistirilir. Pistona bagli havanin içeri girmesi ve çikmasi için kapakçiklar bulunur. Genel olarak, kompresörde dönme hareketini gel-git dogrusal harekete çeviren, biyel mekanizmasi bulunur. Sikistirilacak akiskan, pistona giris kapakçigi ile emilerek alinir. piston hacmi en büyük oldugu zaman giris kapakçigi kapanir ve piston ileri dogru hareket eder. Akiskana basinç tatbik edilir ve basinç arttigi zaman çikis kapakçigi açilir ve akiskan disari atilir. Kompresör tek yönlü çalisan türden ise, gaz veya hava olan akiskan tek bir taraftan emilerek basilir.

Iki yönlü çalisan kompresörlerde pistonun bir tarafindan akiskan emilirken, diger taraftan disari basilir. Daha sonra bu islem yön degistirerek devam eder. Eski kompresörler buhar makinasindaki büyük silindir hacmine, düsük hiza, iki yönlü çalismaya ve yatay eksene sahiptiler. Ancak otomobillerdeki içten yanmali motorun gelismesiyle, küçük hacimli kisa hareket mesafeli, çok silindirli, yüksek hizli ve düsey eksenli kompresörler yayginlasmistir. Eger hava yüksek basinçlara çikarilirsa, sicakligi artar ve silindir ve pistonun yaglama sisteminde problemler dogurur. Bu sebepten ve güçten tasarruf saglamak amaciyla birden fazla silindirli pompalar kullanilir. Birinci silindir, geçen basinci biraz yükseltilmis havanin soguk su kullanilarak sicakligi düsürülür.

Daha sonra bu hava yüksek basinç silindirine basincinin daha yükseltilmesi için gönderilir. Genel olarak bu türler az miktardaki havayi yüksek basinca çikarmak için en uygun türlerdir. Sabit hizla çalistigi zaman, belirli miktardaki havayi yüksek basinçta ve en yüksek verimde verir. Ancak sicaklikla, silindirdeki yagin buharlasip sikistirilan gaza karismasi bazen arzu edilmeyebilir. Mesela, besin hazirlanmasi hususu böyle bir duruma örnek sayilabilir. Bu tür kompresörler, yaygin bir sekilde, az mikdarda yüksek basinçli havaya ihtiyaç duyulan aletlerin isletilmesi, dökümlerin temizlenmesi gibi islerde kullanilir.

Ayrica benzer ilkelere göre benzin veya buharla çalisan üfleyici motorlar, demir cevherinden, dökme demir elde edilmesi sirasinda yüksek firinlarda kullanilmaktadir. Mesela 0,9 tonluk demir yaklasik 4 ton veya 2800 metre küp havaya ihtiyaç gösterir. Çelik yapiminda kullanilan Bessemer firinlarina hava temin etmekte de benzer kompresörler kullanilir.

Dönel kompresörler: Bunlarin da esas olarak üç türü vardir: Merkezkaç kompresörler, eksenel akimli kompresörler, dönel pozitif yer degistirmeli kompresörler.

Merkezkaç kompresörler: Bu tür kompresörde hava veya baska gaz merkezi olarak dairevi hazneye alinir. Buradaki hava dönme hareketi sonucu, merkezkaç kuvveti tesiri altinda hizlanir. Ancak dis kisma ulastiginda hizi düser. Bernouilli ilkesine göre hizin düsmesi basincin artmasina sebep olur. Buradan hava toplanma halkasina alinir ve disari sevkedilir. Makina yüksek hizla döndügü için, dengelenmis, yani agirlik merkezinin dönme ekseni üzerinde olmasi gerekir. Küçük bir sapma bile makinada büyük titresimlere ve hasarlara sebep olur.

Bu tür kompresörler basit kullanisli olup, kapakçiklara ihtiyaç göstermezler. Yaglama olmadigi için basinçlanmis havada yag buhari bulunmaz. Dönme yataklarindan baska sürtünen parça olmadigi için çalisma masrafi da düsüktür. Yüksek hizdan dolayi büyük miktardaki havayi fazla yüksek olmayan basinca getirmek mümkündür. Basinçli hava sürekli olarak çikar ve basinç dalgalanmalarini düzenleyecek bir ana hazneye ihtiyaç duyulmaz. 0,5 kgf/cm 2 lik basinca kadar tek kompresör yeterse de, daha yüksek basinçlar için seri seklinde düzenlenmis kompresöre ihtiyaç duyulur. 2,5 kgf/cm 2 nin üstündeki basinçlar için ise ana sogutmasi gerekli olabilir. Bu durumda bir devreden diger devreye geçen havanin sicakligi düsünülerek sogutulur.

Eksenel akimli kompresörler: Bu tür kompresörde hava dönme eksenine paralel olarak hareket ederek, helisel sekilde ilerler. Bu sirada da sürekli basinç artar. Bir anlamda çalisma sistemi türbinin tersine uygundur.

Tipik bir eksenel akimli kompresörünün parçalari:

1. Pervane veya türbin kanatlari olan ve kompresörün iç cidarini meydana getiren kisim. 
2. Çikis kismini meydana getiren ve dönen kismi mesnetleyen yatak bölümü.
3. Duran ve kompresörün dis cidarlarini meydana getiren kisim. Montaj kolayligi bakimindan iki yari daire seklinde imal edilir. Içinde helisel olan ve pervane kisimlari ile uyusan kanallar mevcuttur. 
4. Çalismasi sirasinda giren hava hizlandirilir ve daha sonra hizi düsürülür, bu arada Bernouilli ilkesine göre basinç yükselir.

Birbirine eklenebilen bölümlerden ibaret olmasi, küçük hacim kaplamasi, dönen kisimlarin merkezi bulunmasi ve bu sebepten merkezkaç kuvvetinin düsük olmasi bu türün tercih sebepidir.

Dönel pozitif yer degistirmeli kompresörler: Bu tür pompada, hava dis merkez pompalarla birbirini takip eden küçük hacimlere alinir. Hacim azaldikça basinç artar. Motorun dönen parçasi, akiskani giristen çeker, etrafinda döndürür ve çikistaki yüksek basinç kismina verir. dogalgaz endüstrisinde gaz ölçüsü olarak kullanilir ve içinde is gibi yabanci madde bulunan gazlar, kolaylikla bu kompresörden geçirilebilir.

Jet kompresörleri: Genel olarak iki türü mevcuttur. Hidrolik kompresörler ve gaz ve buhar kompresörleri.

Hidrolik kompresörler: Düsen suyu veya basinç altindaki suyu, mekanik hareketli bir parça kullanmadan, havaya basinç uygulamak için kullanan kompresörlerdir. En basitinde yüksek seviyeli su kütlesi, düsük seviyeye getirilirken havaya da basinç uygulanir. Daha sonra basinçli havadan su ayrilir. Bunlarin en yenileri Taylor kompresörü olarak isimlendirilir. Ilk kurulma masrafi yüksek olmasina karsilik, verimi yüksek, isletme masraflari düsüktür.

Gaz ve buhar kompresörleri: Esas olarak basinçli havanin veya buharin çiktigi bir agiz mevcuttur. Buradan yüksek basinçli hava çikarken genisler ve hizli hareketi sirasinda havayi da beraberinde sürükler. Daha sonra azalan kinetik enerji, basincin artmasini dogurur. Bu tür pompa özellikle buharin zararli etkisinin bulunmadigi yerlerde hava üfleyici ve isi pompalarinda ve havalandirma cihazlarinda termokompresör olarak kullanilir. Kompresör basit olup, hareketli bir parçasi yoktur. Kullanimi kolay ve bakim masrafi düsüktür. Buna karsilik pompa olarak verimi düsük olmasi en önemli sakincasini teskil eder.